• Instagram
  • Twitter
  • Mail
کبدیار
منوبستن منو
  • صفحه اصلی
  • کبد سالم
    • فیزیولوژی و آناتومی کبد
    • وظایف کبد
  • کبد چرب
    • کبد چرب غیرالکلی
    • سندرم متابولیک
    • کبدچرب در کودکان و بزرگسالان
  • پیشگیری و تشخیص
    • پیشگیری
    • تشخیص کبد چرب
    • تست های تشخیصی
    • بیوپسی
  • کنترل و درمان
    • رژیم غذایی مناسب
    • دارو درمانی
    • طب سنتی
  • اخبار و تازه ها
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • جستجو
  • منو منو





بهناز عباسی مقدم

کارشناس ارشد تغذیه

تاثیر ورزش بر درمان کبد چرب

وقتی صحبت از کاهش وزن جهت کنترل کبد چرب می‌شود، هدف اصلاح سبک زندگی یعنی رژیم غذایی مناسب توأم با فعالیت فیزیکی است. بعبارتی کاهش دریافت کالری بهتراست توام با افزایش سوخت‌وساز آن باشد. همان‌طور که می‌دانیم، عدم فعالیت بدنی باعث افزایش وزن بدن، چاقی شکمی و مقاومت به انسولین می‌شود و ریسک بیماری‌های متابولیک نظیر کبد چرب را افزایش می‌دهد.
در افراد چاق مبتلابه کبد چرب، رژیم غذایی توأم با فعالیت بدنی در مقایسه بازمانی که فقط رژیم غذایی تعدیل شود، نتایج بهتری به دنبال دارد. ازآنجایی‌که کبد چرب و سندرم متابولیک ارتباط خیلی نزدیکی به چاقی دارند، مداخله رژیم و ورزش نتایج کاهش وزن بهتر و بهبودی سریع‌تری را به همراه دارد. در این مقاله به تاثیرات مثبت ورزش در این ارتباط پرداخته ایم:

ورزش به همراه رژیم نقش مهمی در کاهش کبدچرب دارد.
  • اهمیت فعالیت بدنی در کنترل کبد چرب

اصلاح سبک زندگی با تکیه بردو اصل زیر خط اولیه درمان کبد چرب محسوب می‌شود:

۱- اصلاح رژیم غذایی

۲- افزایش فعالیت فیزیکی و حرکات ورزشی

انجام صحیح اصول ذکرشده باعث کاهش تجمع چربی درکید می‌شود. راهنمای بالینی اروپا برای کنترل کبد چرب، اصلاح سبک زندگی را برای مبتلایان به کبد چرب، فارغ از شدت بیماری ضروری دانسته است. این راهنما، به لزوم رعایت محدودیت دریافت مواد غذایی توأم با افزایش فعالیت و انجام ورزش‌های هوازی و تمرینات مقاومتی تأکید نموده است.

نحوه تاثیر ورزش بر کبد چرب

  • کاهش سطح آنزیمهای کبدی

    دو آنزیم ALT, AST هنگام بروز کبد چرب افزایش‌یافته و معمولاً به‌عنوان مارکر کبد چرب در نظر گرفته می‌شوند. ورزش نقش مهمی در کاهش سطح این دو آنزیم دارد. بهبود آنزیم‌های کبدی بخصوص ALT در هنگام مداخله توام رژیم و ورزش بیشتر است.

    کاهش وزن با مداخله ورزشی، مطمئن‌ترین راه برای بهبود مشکلات متابولیکی و سلولی مبتلایان به کبد چرب است.در یک بررسی تأثیر فعالیت فیزیکی با شدت متوسط در بیماران مبتلابه کبد چرب، بعد از سه ماه مداخله ورزشی (۶۰ الی ۱۵۰ دقیقه فعالیت در هفته) بهبود قابل‌توجهی را در میزان آنزیم‌های کبدی نشان داد.

  • تنظیم قند خون

    بر اساس مطالعات انجام‌شده، ورزش نقش مهمی در کنترل قند خون دارد. همان‌طور که می‌دانیم در افراد مبتلابه کبد چرب، مقاومت به انسولین بسیار شایع است. در این حالت بافت چربی به انسولین واکنش نشان نداده و با کاهش فعالیت آنزیم لیپاز، برعکس، مسیر لیپولیز چربی فعال‌شده و اسیدهای چرب آزاد در خون رها می‌شوند که نهایتاً باید توسط کبد برداشت شوند.
    بررسی‌ها حاکی از آن است که ورزش باعث حساسیت بیشتر بافتهای بدن بخصوص چربی و عضله به انسولین می‌شود و با بهبود مقاومت به انسولین باعث کاهش تجمع چربی در کبد می‌شود.
    ازآنجایی‌که مقاومت به انسولین باعث فشار اضافی به کبد بخصوص در مبتلایان به NASH می‌شود، ورزش با بهبود این فاکتور باعث بهبود کبد چرب می‌شود. بررسی‌های انجام‌شده نیز حاکی از کاهش هموگلوبین گلیکوزیله در اثر ورزش دارند که خود نشانه بهبود حساسیت به انسولین است.

    برای کاهش خطر دیابت که ارتباط بسیار مستقیمی با کبد چرب دارد (اغلب دیابتی‌ها مستعد ابتلا به کبد چرب هستند) انجام ورزش‌های منظم به این افراد توصیه می‌شود. بعضی مواقع حتی کاهش وزنی مشاهده نمی‌شود ولی هموگلوبین گلیکوزیله که شاخص دیابت است در افراد دیابتی کاهش می‌یابد.

  • کاهش میزان اسیدهای چرب آزاد

    علاوه بر تأثیر بیماری‌زای تجمع اسیدهای چرب بر کبد، آن‌ها شکل فعال متابولیکی چربی بوده و باعث آسیب به سلول کبد می‌شوند که بخصوص در NASH بسیار شایع است. خوشبختانه ورزش باعث کاهش سنتز فرعی اسید چرب آزاد در مبتلایان به کبد چرب می‌شود. بدین‌صورت که در اثر فعالیت بدنی منظم، آنزیم‌های تولیدکننده اسیدهای چرب آزاد کاهش می‌یابند. حتی امروزه معتقدند ورزش باعث تحریک مکانیسم‌های اپی ژنیک (از طریق تأثیر بر DNA) شده و ساخت چربی را کاهش می دهد.

  • تعدیل اکسیداسیون میتوکندریایی اسید چرب

    اسیدهای چرب آزاد از طریق واکنشی بنام بتا اکسیداسیون در میتوکندریهای کبد برداشته می‌شوند. وقتی اسیدهای چرب زیاد شوند، فعالیت این میتوکندریها بیشتر شده و به‌مرورزمان ساختمان آن‌ها آسیب دیده و عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد. بعضی مطالعات نشان داده‌اند ورزش باعث تولید آنزیم‌های محدودکننده اکسیداسیون چربی در کبد می‌شود. همچنین باعث افزایش سیتوکرومهای موجود در میتوکندری سلول کبد شده و کارایی آن‌ها را افزایش می‌دهد.

  • کاهش استرس اکسیداتیو

    هنگامی‌که واکنش بتا اکسیداسیون در کبد (به علت افزایش چربی‌های آزاد) بیشتر از ظرفیت میتوکندری باشد،بعلت استرس وارده به سلولهای کبد، رادیکال‌های آزاد تشکیل‌ می شوند.  رادیکال‌های آزاد ترکیبات بسیار فعالی هستند و با اسیدهای چرب موجود ترکیب‌شده و آسیب به میتوکندری را دوچندان می‌کنند. خوشبختانه ورزش باعث کاهش تولید رادیکال‌های آزادشده و اثرات تخریبی آن‌ها را متوقف می‌کند.

  • کاهش التهاب

    همانطور که اشاره نمودیم به علت افزایش اسیدهای چرب آزاد، سلولهای کبدی متحمل کار اضافی شده که به ساختمان آنها آسیب می رسد. نهایتا صدمه وارده منجر به تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود. همان‌طور که افزایش آنزیم‌های کبدی نشان از آسیب کبد داشته و در کبد چرب زیاد می‌شوند، ماکروفاژها و سیتوکینهای سرم و مارکرهای التهابی نظیر اینترلوکین ۶ و ۸ و TNF آلفا و CRP نیز در این افراد زیاد می‌شود. مشخص‌شده ورزش‌های ایروبیک باشدت زیاد باعث کاهش این مارکرهای التهابی می‌شوند.

  • کاهش فیبروز کبدی

    در بیماران مبتلابه NASH بعضی فاکتورهای خونی نظیر کولاژن و اکتین و سایر مارکرهای فیبروز افزایش می‌یابد. افزایش این واسطه‌ها باعث فیبری شدن سلول کبد و از کارافتادن آن می‌شود. مطالعات زیادی نشان داده‌اند ورزش باعث توقف مراحل فیبروز در مبتلایان به کبد چرب می‌شود. اغلب مطالعات طولانی‌مدت پیشنهاد می‌دهند مبتلایان به کبد چرب جهت جلوگیری از آسیب سلول کبدی باید تشویق به انجام حرکات ورزشی شده و برای حصول نتیجه ، باید فعالیت‌های ورزشی حتماً توام با مداخلات رژیمی باشد.

ورزشهای استقامتی به سوختن چربیهای کبد کمک زیادی می کنند.
  • مطالعات انجام‌شده

در یک مطالعه که بر روی ۶۴ فرد مبتلابه کبد چرب صورت گرفت، با بررسی‌های سونوگرافی بعد از سه ماه، کاهش قابل‌توجهی در چربی کبد مشاهده شد. تا به امروز مطالعه‌ای که نشان دهد کدام نوع ورزش برای افراد مبتلا بهتر است انجام نگرفته است ولی احتمالاً ورزش‌های با شدت کم الی متوسط نظیر تمرینات مقاومتی باهدف تقویت عضلات توسط بیماران مبتلابه کبد چرب بهتر تحمل می‌شود.

در مطالعه‌ای که در طی ۵۲ هفته انجام گرفت، اصلاح سبک زندگی شامل رژیم کم‌کالری به همراه ۲۰۰ دقیقه پیاده‌روی در هفته، حدود ۴.۵ کاهش وزن به همراه داشت. ضمن اینکه در یک‌چهارم افراد نشانه‌هایی از بهبود NASH و در نیمی از آن‌ها بهبود کبد چرب مشاهده شد.

 اغلب مطالعات حاکی از کاهش چربی کبد بعد از ۳ تا ۵ درصد کاهش وزن و بهبود التهاب کبد با کاهش ۵ تا ۷ درصد وزن می‌باشند. همچنین کاهش ۱۰ درصد از وزن، فیبروزکبدی بهبود قابل‌توجهی نشان می‌دهد. علیرغم نتایج قابل‌توجه به‌دست‌آمده، متأسفانه تعداد کمی از بیماران قادر به رسیدن به کاهش وزن مناسب می‌شوند.

بنابراین لزوم توجه بیشتر و آموزش  این توصیه عملی (اصلاح رژیم به همراه ورزش منظم) در پزشکان و کادر درمانی برای درمان بیماران مبتلا به کبدچرب بسیار اهمیت دارد.

با انجام حرکات ورزشی سبک کبد چرب را ریشه کن کنیم

راهنمای عملی موسسه تحقیقات بیماری‌های کبدی آمریکا بر اساس جمع‌بندی مطالعات انجام‌شده اعلام نموده است تنها با کاهش ۵۰۰ تا ۷۰۰ کالری از دریافت روزانه و فعالیت متوسط ورزشی در حد ۱۵۰ دقیقه در طول هفته، می‌توان تجمع چربی در کبد را کاهش داده و با کبد چرب مقابله نمود.

۰ پاسخ

پاسخ دهید

میخواهید به بحث بپیوندید؟
مشارکت رایگان.

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

[بیشتر بخوانید]  نقش مهم کبد در هضم چربیها
تمامی حقوق مادی و معنوی برای کبدیار محفوظ است و کپی برداری از آن با کسب اجازه مجاز است.
  • Instagram
  • Twitter
  • Mail
آیا چربی های ترانس برای کبد مضرند؟ سیب زمینی سرخ کرده منبع چربی ترانس است. لاغرها نیز ممکن است به کبدچرب مبتلا شوند آیا لاغرها به کبدچرب مبتلا می شوند؟
رفتن به بالا