توصیه مهم
محققان کاملاً نمی‌دانند چه عواملی باعث مقاومت به انسولین و پیش دیابت می‌شوند، اما تصورغالب این است که وزن اضافی و عدم فعالیت بدنی عوامل اصلی هستند. تغییرات سبک زندگی می‌تواند احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین یا پیش دیابت را کاهش دهد.
مهری میراحمدیان
کارشناس ارشد تغذیه
مقاومت به انسولین چیست؟
مقاومت به انسولین، حالتی است که بدن به میزان طبیعی انسولین واکنش نشان نداده و بدن مجبور به ترشح بیشتر انسولین می شود. این تغییر باعث آسیب های جدی به کارکرد طبیعی بدن می شود. برای فهم بیشتر مطلب بهتر است ابتدا با انسولین آشنا شویم:
-
نحوه عملکردانسولین
انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده ساخته می‌شود و به گلوکز خون کمک می‌کند که وارد سلولهای عضله، چربی و کبد بشود، تا از آن برای انرژی استفاده شود. گلوکز از غذایی که می‌خوریم به دست می‌آید.
کبد همچنین در مواقع نیاز، مانند زمان روزه‌داری، گلوکز تولید می‌کند. هنگامی‌که سطح قند خون، بعد از خوردن غذا افزایش می‌یابد، لوزالمعده هورمون انسولین را در خون آزاد می‌کند. انسولین سپس قند خون را پایین می آورد تا در حد طبیعی نگهداشته شود.
-
مقاومت به انسولین باعث ایجاد پری دیابت می شود
پری دیابت به این معنی است که قند خون شما از حد طبیعی بالاتر است اما به‌اندازه کافی بالا نیست که بتواند به‌عنوان دیابت محسوب شود. پری دیابت معمولاً در افرادی که سابقه مقاومت به انسولین دارند یا سلولهای بتا در لوزالمعده آن‌ها، انسولین کافی برای نگه‌داشتن قند خون در حد طبیعی ایجاد نمی‌کند، رخ می‌دهد.
بدون انسولین کافی و یا عدم کارایی انسولین(بعلت مقاومت به انسولین)، گلوکز اضافی به‌جای ورود به سلول‌ها در جریان خون شما باقی می‌ماند و باگذشت زمان، ممکن است به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید.
بیش از ۸۴ میلیون نفر در محدوده سنی ۱۸ سال و بالاتر در ایالات‌متحده مبتلا به‌پیش دیابت هستند، به این معنا که تقریبا از هر ۳ بزرگسال حدود ۱ نفر مبتلا به پیش دیابت است.
عوامل خطر بروز مقاومت به انسولین
افرادی که دارای سابقه ژنتیکی یا شیوه زندگی نامناسب هستند، بیشتر در معرض مقاومت به انسولین یا پیش دیابت قرار دارند.اما بطورکلی می توان از موارد زیر بعنوان عوامل خطر نام برد:
۱- افراد دارای اضافه‌وزن یا چاق
۲-دارابودن پدر و مادر، برادر یا خواهر مبتلابه دیابت
۳- عدم تحرک جسمی
Toggle Content goes here
۴- شرایطی مانند فشارخون بالا و کلسترول غیرطبیعی
۵- افرادی که مبتلابه سندرم متابولیک هستند ( ترکیبی از فشارخون بالا، سطح کلسترول غیرطبیعی و اندازه بزرگ دور کمر)
Toggle Content goes here
۶- سن ۴۵ سال یا بالاتر
Toggle Content goes here
۷- داشتن سابقه دیابت بارداری
Toggle Content goes here
۸-سندرم تخمدان پلی کیستیک یا ( PCOS )
Toggle Content goes here
-
اضافه‌وزن
کارشناسان معتقدند که چاقی، به‌خصوص چربی زیاد موجود در شکم و اطراف اندام‌ها (چربی احشایی) دلیل اصلی مقاومت به انسولین است. اندازه دور کمر ۴۰ اینچ یا بیشتر برای آقایان و ۳۵ اینچ یا بیشتر برای زنان، حتی اگر شاخص توده بدنی (BMI) فرد در حد طبیعی باشد،به مقاومت به انسولین مرتبط است.
مطالعات نشان داده‌اند که چربی شکم باعث ایجاد هورمون‌ها و مواد دیگری می‌شود که می‌تواند منجر به التهاب مزمن یا طولانی‌مدت در بدن شود. از طرفی التهاب ممکن است در بروز مقاومت به انسولین، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی عروقی نقش داشته باشد.
-
عدم تحرک جسمی
عدم فعالیت بدنی کافی منجر به بروز مقاومت به انسولین و پیش دیابت می شود. فعالیت بدنی منظم باعث افزایش سوخت و ساز در بدن شده که در نتیجه سطح قند خون در حد متعادل حفظ شده و حساسیت سلولهای مختلف بدن نسبت به انسولین افزایش می یابد. در نتیجه لوزالمعده به روال کار طبیعی خود ادامه داده و کمتر شاهد مقاومت به انسولین و همچنین پری دیابت خواهیم بود.
-
علائم مقاومت به انسولین و پیش دیابت چیست؟
مقاومت به انسولین و پیش دیابت معمولاً هیچ علامتی ندارند. برخی از مبتلایان به پیش دیابت ممکن است پوست تیره در زیر بغل یا پشت و طرفین گردن داشته باشند، وضعیتی به نام (acanthosis nigricans). چند مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که برخی از افراد مبتلابه پیش دیابت ممکن است دچار تغییرات زودرس در چشم خود شوند که نهایتا ممکن است منجر به رتینوپاتی شود.
-
پزشکان چگونه مقاومت به انسولین و پیش دیابت را تشخیص می‌دهند؟
پزشکان برای اینکه دریابند فردی به پیش دیابت مبتلا است از آزمایش خون استفاده می‌کنند، اما معمولاً برای تعیین مقاومت به انسولین آزمایشی انجام نمی شود.در واقع آزمایشات دقیق برای تشخیص مقاومت به انسولین پیچیده است و کاربرد تحقیقاتی دارد.
پزشکان اغلب برای تشخیص پیش‌بینی دیابت از آزمایش گلوکز پلاسما ناشتا (FPG) یا آزمایش A1C استفاده می‌کنند. در موارد نادر، پزشکان از تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) استفاده می‌کنند، چون گران‌تر بوده و انجام آن کمی سخت و زمانبر است.
آزمایش A1C بیانگر قند خون شما در طی ۳ ماه گذشته است. FPG و OGTT میزان قند خون شمارا در زمان انجام آزمایش نشان می‌دهند. تست A1C به‌اندازه سایر آزمایشات حساس نیست.
نتایج آزمون زیر Prediabetes2 را نشان می‌دهد:
A1C بین ۵.۷ الی ۶.۴ درصد
FPG بین ۱۰۰ الی ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی لیتر
OGTT بین ۱۴۰ الی ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی لیتر
درصورتی‌که اضافه‌وزن دارید یا چاق هستید و یا اگر والدین، خواهران و برادران یا فرزندانتان مبتلابه دیابت نوع ۲ هستند، حتی اگر فاکتورهای خطری نداشته باشید، باید به‌محض رسیدن به سن ۴۵ سالگی، باید ازنظر پیش دیابت آزمایش شوید.
اگر نتایج طبیعی بود، اما شما دارای عوامل خطر دیگراحتمال ابتلا به دیابت هستید، باید حداقل ۲ سال یکبار مجددا آزمایش را انجام دهید.
-
پیشگیری از مقاومت به انسولین و پیش دیابت
فعالیت بدنی و کاهش وزن در صورت لزوم به بدن شما کمک می کند که بهتر به انسولین پاسخ دهد. انجام اقدامات کوچک مانند خوردن غذاهای سالم‌تر و حرکت بیشتر برای کاهش وزن می‌تواند منجر به معکوس کردن مقاومت به انسولین شده و منجربه جلوگیری از بروز یا باعث تأخیر دیابت نوع ۲ در افراد شود.
موسسه ملی تحقیقات برنامه پیشگیری از بیماری دیابت (DPP)، نشان داد که برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند، از دست دادن ۵ تا ۷ درصد از وزن ، منجر به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری می شود.
DPP همچنین نشان داد که مصرف متفورمین، دارویی که برای درمان دیابت استفاده می‌شود، می‌تواند بیماری دیابت را به تأخیر بیندازد. متفورمین برای زنان با سابقه دیابت بارداری، بزرگسالان جوان‌تر و افراد چاق بهتر عمل می کند.
تنظیم یک برنامه، پیگیری پیشرفت و پشتیبانی از مراقبت‌های بهداشتی خانواده و دوستان می‌تواند در ایجاد تغییر شیوه زندگی کمک کند و ممکن است موجب معکوس کردن مقاومت به انسولین و پیش دیابت در افراد شود.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.